| Rastgele Resim |
 |
Perde
Mehmet
|
|
|
|
|
| Çorum Kargı |
 |
Kargı ve çevresini incelediğimiz bu çalışma, Kargı tarihinin yanında Kastamonu, Çankırı, Amasya ve Çorum tarihi de esas alınarak hazırlanmıştır; çünkü Kargı'nın tarih öncesi çağlardan itibaren bu yerleşim birimleri ile idari bağlantıları vardır.
Strabon'a göre Antik Anadolu coğrafyasında Kargı'nın da içinde bulunduğu bölgeye Paphlagonia denilmektedir. Strabon Paphlagonia'yı Ò Pontus eyaletinin , Halys (Kızılırmak) nehrinin doğusundaki kısmı yani Sinopis(Sinop) yakınındaki Olgassys (Ilgaz) dağı etrafındaki ülkeyi kastediyorum. Olgassys (Ilgaz) dağı olağanüstü yüksek ve tırmanılması zordur. Bu dağın her yerinde kurulmuş olan tapınaklar Paphlagonialıların elindedir. Etrafındaki Blaene ve Domanitis oldukça verimli topraklardır.Ó diye tarif etmektedir. Kargı, Paphlagonia coğrafyası içinde Blaene olarak zikredilmektedir.
PAPHLAGON' DA BLAENE (KARGI) :
Anadolu'nun kuzey kesiminde antik bölge, batıda Bitinya, güneyde Galatya, do?uda Pontus, kuzeyde Pontus Euxinu'la(Karadeniz) çevrilidir. Bugünkü Zonguldak, Bartın, Kastamonu, Çankırı ve Sinop illerinin tümünü, Çorum'un batı bölümünü içine alır.
Paphlagonialılar, Homeros'ta adı geçen en eski kavimlerdendir. Paphlagonialı prenslerin çoğu, Troya Savaşına katılan Pylaimenes'in soyundan geldiklerini göstermek için Pylaimenes adını taşırlardı. Hitit Devleti yıkıldıktan sonra bir süre Firigya egemenli?inde kalan Paphlagonia daha sonra Lidya egemenliğine girdi. M.Ö. 547-546 'da Keyhusrev' in Lidya Krallığını ortadan kaldırmasıyla Pers yönetimine geçti. Persler'in Satraplık düzeni içinde Kapadokyalılar ve Anadolu'nun kuzeyindeki daha başka halklarla birlikte üçüncü satrapl??a alındı. M.Ö. 480' de Kserkses'in ordusunda Paphlagonial? askerler de görev yapıyordu. M.Ö. 334' te Anadolu'ya giren Büyük İskender'in egemenliğine geçen bölge, onun ölümünden sonra Eumenes'in yönetimine girdi. Doğu komşusu Pontus Krallarınca ele geçirilinceye kadar yerel prenslerce yönetildi. Büyük Mithradates'in M.Ö. 65' teki yenilgisine değin Pontus Krallığının elinde kaldı. Pompeius, M.Ö 63-62' de Paphlagonia' nın kıyı kesimini Bitinya ile birleştirdi.İç kesimi yerel prenslere bıraktı. Sonunda ülkenin tümü Romalılar'ın eline geçti. Dağınık olan iç kesim Augustos tarafından Galatya Eyaleti'ne bağlandı. Kıyı kesimi ise Pontus'un büyük bir kısmı ile birlikte Bitinya'ya katıldı.
A. ESKİ ÇAĞLARDA BLAENE (KARGI) :
M.Ö. II. Bin yılın başında Anadolu'ya gelen Hititler bu devrin sonlarına doğru, Kızılırmak kavsi içindeki bölgeye yerleştiler. Blaene'nin de içinde bulunduğu Paphlagonia 'nın da Hititlerle ilişkisi bu zamanda başlar. Paphlagonia , Sinop ve Samsun dolaylarında yaşadığı ileri sürülen Gaşka'ların kıral? Hantili ( M.Ö. 1590-1560) tarafından Hitit Devletinin başşehri Hattuşaşa saldırıldığında Gaşkalar'ın kontrolüne girmiştir. Blaene'nin (Kargı)Yeni Hitit Devleti veya imparatorluk Devri olarak bilinen( M.Ö. 1460-1190) dönemde tekrar Hitit Devleti kontrolüne girdiği sanılmaktadır, Hitit Devletinin yıkılmasından sonra bir süre Firigler'in hakimiyetine giren bölge M.Ö. 696-585 yılları arasında Kimmerler tarafından istila edilmiştir.Kimmerler M.Ö. 705 yılında Asur Kralı Sargon II. 'nin savaşta ölümünden sonra Küçük Asya'ya (Anadolu) döndüler Paphlagonia' yı ve Firigya Kralı Midas'ı yenerek Firigya' yı ele geçirdiler. Bu dönemlerde Anadolu'da Kimmer tehlikesi vardı. Lidya Kralı Gyges, Kimmerler'e karşı Asurlular' dan yardım istedi. Ve iki Kimmer reisini zincire vurarak Ninova' ya yolladı. Kimmerler Anadolu'dan Kral Alyattes zamanında tamamen kovuldular. Bu kral zamanında Lidyalılar Anadolu'nun büyük bir kısmına hakim oldular ve Lidya' nın doğu sınırı iç Anadolu yaylasında Halys(Kızılırmak) nehrine kadar genişledi. Bu tarihten sonra Lidyalılar'la Med'ler arasında uzun süren savaşlar oldu. Sonunda yapılan anlaşma ile Halys(Kızılırmak) nehri iki devlet arasında sınır kabul edildi. Paphlagonia' da Lidya hakimiyeti devam etti. M.Ö. 560' ta Kral Alyattes ölünce yerine oğlu Kroisos geçti. Kroisos M.Ö. 546'da Pers Kralı Keyhusrev ile Halys(Kızılırmak) nehri yakınında savaştı. Pers Kralı Keyhusrev Lidya'nın başkenti Sardeis'i alarak Lidya Krallığına son verdi. Blaene (Kargı)'nin de içinde bulunduğu Paphlagonia bölgesi Persler'in eline geçti. Paphlagonia bölgesi(M.Ö. 546) bu tarihten M.Ö. 334' e kadar Persler'in elinde kaldı ve satraplık olarak yönetildi. M.Ö. 334' te Granikos zaferinden sonra Büyük iskender'in hakimiyetine girdi. Onun ölümünden sonra da Eumenes'in yönetimine girdi. Doğu komşusu Pontus Krallarınca ele geçirilinceye kadar yerel prenslerce yönetildi. Büyük Mithradates'in M.Ö. 65' teki yenilgisine değin Pontus Krallığının elinde kaldı. Pompeius, M.Ö 63-62' de Paphlagonia' nın kıyı kesimini Bitinya ile birleştirdi.iç kesimi yerel prenslere bıraktı. Sonunda ülkenin tümü Romalılar'ın eline geçti.M.S. 395' e kadar Roma yönetiminde kalan bölge, bu tarihten sonra Bizans adını alan Doğu Roma imparatorluğuna bağlandı. Blaene(Kargı) Bizans hakimiyeti sırasında Türk, iran ve Arap ordularının saldırılarına uğradı. Malazgirt Savaşından sonra Anadolu' nun bu bölgesine gelen Artuk Bey, özellikle Danişmend Gazi buraya Kayıları yerleştirdi.
B. KARGI VE ÇEVRESİNİN TÜRK EGEMENLİĞİNE GİRİŞİ
Türkler'in Anadolu' yu yurt edinebilmek amacıyla gerçekleştirdikleri ilk seferler 1015 yılından itibaren Çağrı Bey ile başlamış; 1048' de Pasinler Savaşı ile Doğu Anadolu, 1071 Malazgirt Savaşı ile de Anadolu' nun önemli bir kısmı ele geçirilmiştir. Bu ünlü savaştan sonra Bizans ile anlaşma yapılmasına rağmen yeni imparator bu anlaşmayı tanımamıştır. Bu durum üzerine Selçuklu Sultanı Alparslan, Anadolu'da fethedilmeyen toprak bırakmamak için, savaşa katılan komutanlardan her birine değişik bölgelerin fethini tamamlama görevi vermiştir.
Kargı ve çevresini ilk ele geçiren, Alparslan'ın ünlü komutanlarından ayrıca Danişmendli devletinin de kurucusu olan Emir Danişmend Gazi' dir. Emir Danişmend, Malatya merkez olarak kurduğu bu devletin sınırlarını kısa sürede genişletmiş; kumandanlarından Emir Karategin'i Çorum, Çankırı ve Kastamonu' nun fethine yollamıştır. Kara Tegin'in 1083-1084 yılları arasında Kargı ve çevresini ele geçirdiği tahmin olunmaktadır.
C. OSMANLI DÖNEMİNE KADAR KARGI
Kargı Danişmendli egemenliğinden sonra sırası ile Anadolu Selçukluları, Çobanoğulları ve Candaroğulları'nın egemenliğine girmiştir. Kargı ve çevresinin Anadolu Selçuklu Devleti dönemindeki durumu ile ilgili geniş malumat bulunamamıştır; ancak Anadolu Selçuklu Devletinin en büyük hükümdarlarından biri olan Alaaddin Keykubat döneminde, onun emir'lerinden olan Çoban Hüsamettin Kastamonu'yu Rumlar'dan alınca, bu şehir kendisine Timar olarak verilmiş, daha sonra Çankırı toprakları da Çoban Hüsamettin'in eline geçmiştir.
Çoban Hüsamettin Kastamonu ve Çankırı havalisinde yaklaşık 100 yıl kadar egemenlik kurmuştur. Bu dönem içerisinde Kargı ve Çevresinin idaresinin Çoban Hüsamettin'e bağlı olduğu tahmin olunmaktadır. Kargı' da bu döneme ait iz bulunmamaktadır.
Osmanlı öncesinde Kargı'da egemenlik kuran beyliklerden biri de Candaroğulları'dır. Candaroğullarının egemenliğinin Kastamonu, Sinop, Çankırı, Kalecik ve Tosya ile birlikte Kargı'ya kadar uzandığına dair geniş bilgi bulunmaktadır. Bölgenin Tahrir defterlerinde Kargı Kazasının Dereköy (Yazıkilise) mevkiinin Çankırı'daki imarete bağlı olduğu, Candaroğlu Kasım Bey dönemine ait vakfiyeden de anlaşılmaktadır. Osmanlı Devleti,1392-1393 tarihlerinde Kargı ve çevresini Candaroğullarından aldıysa da 1402 Ankara Savaşı ile Timur'a yenildiğinden bu bölge tekrar Candaroğullarına geçmiş; Osmanlı Devletinin ikinci kurucusu sayılan Çelebi Mehmet döneminde Candaroğlu isfendiyer Beyin Oğlu Kasım Bey ile dostluk kurulduğundan, Candaroğulları arazisinden Çankırı, Kalecik, Tosya ile muhtemelen Kargı, Çelebi Mehmet'in emri ile Kasım Bey'e terk edilmiştir.(1416-1417). 1430'dan sonra Kasım Bey'in ölümüyle Kargı ve çevresi Tosya ile birlikte Osmanlı egemenliğine girmiştir.
D. BÖLGENİN OSMANLI EGEMENLİĞİNE GİRMESİ
Kargı ve civarının Osmanlı Devletinin egemenliğine ilk defa girişi bir kısım kaynakta da yer aldığı gibi Yıldırım Beyazıt dönemine rastlamaktadır. Tarih olarak 1392' dir. Bu dönemde özellikle iç Anadolu ve Karadeniz bölgelerinde egemenlik kurmaya çalışan Kadı Burhanettin, 1392 tarihinde Amasya, Osmancık v.s. bu çevrede hakimiyet kurabilmek amacı ile Osmanlı ile yaptığı Kırkdilim Muharebesinde, Amasya Sancağı Beyi şehzade Ertuğrul'u yenerek; onun ölümüne sebebiyet vermiştir. (Temmuz 1392). 1393 tarihine kadar Amasya ve bu bölgelere egemen olduysa da elde ettiği yerleri bu tarihte tekrar geri vermek zorunda kalmıştır.
1402 tarihine kadar Kargı, Osmancık, v.s. çevre Osmanlı egemenliğinde kaldıysa da bu tarihte meydana gelen Ankara Savaşı nedeniyle Osmanlı parçalanınca daha önceden havaliyi elinde bulunduran Candaroğulları tekrar bu topraklara sahip olmuştur. Aynı zamanda isfendiyer Oğulları olarak da bilinen bu beyliğin hükümdarı Kasım Bey, Osmanlılar ile iyi münasebetler kurmuş; bir nevi yarı müstakil hükümdar olarak Osmanlıya bağlılığını sürdürmüştür. Kasım Bey'in döneminde Çankırı, Kalecik ve Tosya dışında Kargının da ona bağlılığını gösteren en önemli belgelerden biri Tahrir defterleridir. Kasım Bey Çankırıda inşa ettirdiği imaretine Kargı Kazasına bağlı Yazı Kilise (Nam-ı diğer Dereköy) adlı köyü vakfetmiştir. Kasım Bey'in 1430 tarihinden sonra vefat etmesi üzerine Kargı da bu tarihten itibaren Osmanlı hakimiyetine girmiş ve tesis edilen Çankırı Sancağının bir kazası olmuştur. Genel olarak Kastamonu ve çevresinin 1460 tarihinde Fatih Sultan Mehmet döneminde Osmanlı egemenliğine girdiğini görüyoruz.
1460 tarihinden yaklaşık 16. yy'a kadar yeterli kaynak bulunmamakla birlikte Kargı'nın kaza olarak devam ettiği görülmekte; 16. yy'da Anadolu Eyaleti'nin Çankır Sancağının 10 kazasından bir tanesi olup yevmi 15 akçelik bir kadılık olduğu kaynaklarda zikredilmektedir.
Daha sonra Kargı isminin gelişiyle ilgili kısımda da yer aldığı gibi Yavuz Sultan Selim'in 1514 Çaldıran Seferi dönüşünde Veziriazam Sinan Paşa'nın Kargı'yı Kaza-i bir selahiyetle nahiye haline getirdiği de bilinmektedir.
Kargı ile ilgili 16. yy'a ait bir diğer bilgi A. KANKAL'ın eserinde yer almaktadır. Yazar:''Birbirine yakınlığı itibariyle gönderilen fermanlarda Tosya ile Kargı beraber zikredilmiştir. 16. yy'da Kargı ile alakalı Mühime Defterlerinde üç kayıt mevcuttur. Bunlar 1576 yılında Kargı Kadısı'nın kardeşi ile birlikte kalpazanlıkta bulunduğuna dair kayıt, eğri, sipah ve Öküz Hayrettin adlı suhtelerin yörede halka zulumlerde bulunduklarına dair kayıt ve Kargı Subaşısı'nın da fukaraya zulm ettğ?ine dair kayıtlar olup bunların araştırılması ve eğer suçları sabit ise icabının yapılması için merkezden emirler gönderilmiştir.'' demektedir.
Katip Çelebi ise''Cihannüma'' adlı eserinde Kargı merkezini'' Etrafı dağlık, ancak düz bir yerde vaki cümle etrafı bağlarla dolu bir kasaba'' olarak zikretmektedir.
16. yy' da Kargı kazasına bağlı mühime defterlerinde 44 adet köy ismi geçmektedir. Bunlardan 4 tanesinin isminde kilise yazılıdır. Bundan Bizans ve önceki dönemlere ait Kiliselerin izlerinin varlığı anlaşılsa da yaşayan halkın dini ve etnik kökeninin farklı olduğuna dair bilgi yoktur. Sadece Kargı hudutları dahilinde hiçbir gayrimüslimin yaşamadığı tamamen Türk ve Müslüman olduğu kayıtlıdır. (Hits: 73)
Bulunan: 3 resimler 1 sayfalarda. Görünen: ilk sayfadan 1 son sayfaya 3.
.
.
En Yeni Çorum Kargı Resimleri, En Güzel Çorum Kargı Resimleri, Çorum Kargı Fotoğrafları, Wallpapers, Aşk ve Sevgi Resimleri, Msn Avatar, Fotoğraf Galerisi
|
